Waar het licht is
Het allerlaatste boek in mijn fictiedossier van leerjaar drie is Waar het licht is van Jennifer Niven. Ik heb denk ik nog maar een paar keer zo hard om een boek moeten huilen, dus dat wil al heel wat zeggen over hoe het boek geschreven is. Ik vind het een van de mooiste en aangrijpendste boeken die ik ooit heb gelezen.
Het boek gaat over Theodore Finch en Violet Markey. Finch is een jongen die al zeer lange tijd lijdt aan depressies. Hij is constant bezig met zelfmoord; is hij niet bezig met een poging, dan zoekt hij er wel informatie over op. Op de dag dat hij van plan is van een toren bij zijn school af te springen, merkt hij dat hij niet alleen is: zijn schoolgenoot Violet Markey heeft hetzelfde idee. In plaats van te springen, haalt Finch haar over om niet te springen, waarna zij hetzelfde voor hem doet.
Violet is een aantal maanden voor haar ontmoeting met Finch haar zus verloren in een auto-ongeluk. Ze durft hierdoor niet meer in een auto te zitten, laat staan te rijden, ze durft niet meer te schrijven, te dromen of te leven. Door Finch wordt haar wereld weer wat vergroot, stapje voor stapje. Er ontstaat een vriendschap die snel uitgroeit tot een liefdesrelatie. Waar Finch Violet kan helpen haar leven weer een beetje op te pakken, lukt dit andersom niet. Finch zakt steeds dieper weg.
[spoiler alert]
Ik houd echt van boeken waar je zo van karakters gaat houden dat je ze mist als je het boek uit hebt. Dat is ook zeker het geval bij dit boek. De reden dat ik zo ontzettend hard moest
huilen tijdens het lezen van het boek was niet alleen het feit dat Finch uiteindelijk zelfmoord pleegt, maar ook dat ik dat zo ontzettend zielig vond voor Violet. Ik had beide echt een happy ending gegund, maar ik kon me vooral heel goed verplaatsen in Violet. Ze moest nu leven zonder haar zus met wie ze een hele bijzondere band had en dan raakte ze ook nog eens Finch kwijt. Zelfs ik miste Finch al, terwijl ik alleen als buitenstaander het boek aan het lezen was. Ik had het echt heel erg met Violet te doen. Ik denk dat ik dit het allersterkst aan het boek vond.
De cover van het boek is bij de Nederlandse en bij de Engelse versie hetzelfde (behalve de tekst dan). Dit is lang niet vanzelfsprekend, maar ik ben heel blij dat ze dat bij dit boek gedaan hebben. De cover is aantrekkelijk en mooi opgemaakt als je het boek nog niet gelezen hebt, maar krijgt echt betekenis als je dit wel gedaan hebt. Het is een prachtige beeldvorming van de persoonlijkheid van vooral Finch.
Het boek deed me wel een beetje denken aan John Green boeken. Vooral aan Paper Towns en Een weeffout in onze sterren. Qua schrijfstijl, maar ook wel een beetje de verhaallijn. Het avontuurlijke op zoek gaan naar bepaalde plekken komt zowel in Paper Towns als in Waar het licht is voor. Dit is wel iets wat ik me pas realiseerde toen ik dit artikel schreef. Het is absoluut niet zo dat de één ideeën heeft 'overgenomen' van de ander, maar een lichte inspiratie heeft denk ik wel plaatsgevonden.
--
De verwerkingsopdracht die ik voor dit boek ga doen is een variant op 'recensie'. Ik kon op internet niet vinden of dit boek ook gerecenseerd was door een landelijk dag- of weekblad voor volwassenen. Ik heb er daarom voor gekozen om een recensie te kiezen die geschreven is door een volwassene en één die geschreven is door een jongere.
Recensie 1 (http://www.tzum.info/2015/06/recensie-jennifer-niven-waar-het-licht-is/):
Getraumatiseerde adolescenten en eindeloos gewauwel
Opgroeien is niet makkelijk. Nooit geweest ook. Menig jeugdboek doet er graag een schepje bovenop: adolescenten krijgen met een keur aan al dan niet maatschappelijk gerelateerde hangijzers en liefst zo persoonlijk mogelijke issues te kampen. Zelfmoord, ongeneeslijke ziekten en psychologische problemen maken onmiskenbaar deel uit van dit tot de adolescentie herleide hindernissenparcours. Ook de Amerikaanse auteur Jennifer Niven bedient zich in Waar het licht is, haar jeugdliteraire debuut, van deze voorspelbare thematiek.
In alternerende verhaallijnen komen twee door het leven getekende adolescenten aan het woord. Theodore Finch lijkt wel bezeten door gedachten aan de dood en wil effectief een einde aan zijn leven maken. Op de balustrade van de klokkentoren op school ontmoet hij Violet, getraumatiseerd door het overlijden van haar zus. Dat Finch – in tegenstelling tot de populaire Violet – als Außenseiter door het leven gaat, is meteen een clichématig gegeven. Vanzelfsprekend volgt een voorzichtige toenadering tussen beide door het leven getekende jongeren. Aanvankelijk overtuigt Niven echter nog met een sterke karakterisering. Zowel Finch als Violet weten hun bevindingen in gevat proza te verpakken. Het leidt zelfs tot enkele humoristische oneliners, met een zwart randje: ‘Niet vergeten; altijd eerst even naar de wc gaan voor je probeert een eind aan je leven te maken.’
Naarmate de vriendschap tussen beide protagonisten intenser wordt, verliest Niven zich in eindeloze herhalingen, waarin iedere vorm van introspectie breed wordt uitgesmeerd. De auteur doet wel erg haar best om Violet als het overbeschermde, tijdelijk getraumatiseerde meisje te karakteriseren en plaatst haar zo lijnrecht tegenover eenzaat en non-conformist Finch. Uiteraard heeft diens invloed een soort van ‘helende’ uitwerking op Violet, die langzaamaan haar trauma te boven komt. Als Finch via de schoolcounselor verneemt dat hij weleens aan een ‘bipolaire stoornis’ zou kunnen leiden, vlucht hij letterlijk weg van een maatschappij die slechts etiketten kleeft. Ook Violet slaagt er niet langer in om contact te onderhouden.
Net zoals flink wat illustere voorgangers vult de auteur het genre van de psychologische (adolescenten)roman met een resem pseudo-diepzinnige gesprekken in, waarbij echt iedere gedachte en ieder gevoel geanalyseerd dient te worden. Het is allemaal knap vermoeiend en de verveling slaat dan ook al gauw toe. Door het gebrek aan variatie, zowel inhoudelijk als stilistisch, gaan Violet en Finch bovendien steeds meer als eenzelfde personage klinken, waarin de stem van de auteur hinderlijk op de voorgrond treedt. Tel daarbij nog wat clichés uit het genre, zoals bekrompen ouders en wereldwijze jongeren die grossieren in citaten uit Virginia Woolfs oeuvre, zogenaamd om het geheel toch een literair elan te geven. Tevens kan ik met niet van de indruk ontdoen dat Niven – die eerder voor volwassenen schreef – Een weeffout in onze sterren (2012) van John Green wel érg goed gelezen heeft.
Waar het licht is kan prat gaan op een sterk, zelfs aangrijpend verhaalbegin, maar die initiële diepgang kan Niven niet volhouden. Haar jeugdliteraire debuut gaat finaal ten onder aan een voorspelbare verhaalontwikkeling, overdreven introspectie en pseudo-psychologisch gewauwel.
Jürgen Peeters
Docent Duits in het secundair onderwijs
Recensie 2 (http://www.deleesfabriek.nl/2015/05/waar-het-licht-is-jennifer-niven-3/):
Theodore Finch is gefascineerd door de dood en wil een einde aan zijn leven maken, maar elke keer gebeurt er iets waardoor hij het toch niet doet. Violet Markey telt de dagen af tot haar diploma-uitreiking, zodat ze het bekrompen stadje waar ze opgroeit voorgoed achter zich kan laten en niet langer geconfronteerd hoeft te worden met de pijnlijke herinneringen aan haar gestorven zus.
Wanneer Finch en Violet elkaar op de rand van de hoge klokkentoren op school ontmoeten, is het niet helemaal duidelijk wie wie redt. Maar vanaf dat moment groeit er iets van vriendschap tussen hen. Langzaam maar zeker geven ze hun geheimen aan elkaar prijs: Violet ontdekt dat Finch niet de enge freak is waar iedereen hem voor houdt en Finch leert Violet weer van het leven te houden. Violet bewaart Finch’ geheim angstvallig, maar kent zij wel al zijn geheimen?
Dit boek heeft me gebroken en dat vind ik helemaal niet erg. Waar het licht is is een perfect voorbeeld van een uniek boek dat je zowel doet lachen als huilen. En om heel eerlijk te zijn vond ik het nog beter dan Een Weeffout in Onze Sterren. Het heeft alle elementen van een goed hedendaags verhaal. Twee verwarde hoofdpersonen, een bijzondere ontdekkingstocht en een prachtige poëtische schrijfstijl. Een boek waarvan ik heb geleerd het leven op een leukere, meer avontuurlijker manier te zien.
Zoals ik al noemde heb ik nogal wat afgehuild toen ik dit boek las. Ergens was het einde nog wel te verwachten, maar toch kwam het als een klap aan. Hoe moet ik vertellen wat ik van dit boek vind zonder te veel zeggen? Een ding is zeker, als ik het einde vooraf had geweten was het niet meer zo mooi, leuk en spannend boek geweest.
Ik zou dit boek aanraden aan IERDEREEN. Het leest op de meeste stukken goed weg en toverde regelmatig een glimlach op mijn gezicht. Violet en Finch bezoeken de gekste plekken in hun staat Indiana. Eerst geloofde ik niet dat zulke coole plekken bestonden, maar na het googelen wilde ik ze direct bezoeken. Waarom is Amerika zo ver weg?
Violet en Finch zijn elkaars tegenpolen. Zij is de populaire maar lieve meid en hij de suïcidale en roekeloze jongen. Perfecte elementen voor een liefdesverhaal dus. Ik ben van beiden gaan houden alsof het vrienden waren. Op sommige momenten kon ik Finch’s gedrag niet helemaal begrijpen. Hij deed nogal gekke dingen zoals zijn kamer uit het niets in een andere kleur verven en in de kast slapen (?), maar dat heeft natuurlijk iets te maken met zijn psychische problemen. Daarentegen kon ik me wel goed inleven in Violet. Violet verwerkte haar problemen op een voor mij veel begrijpelijker manier.
Tenslotte, Waar het licht is is wéér een nieuw boek op mijn favorietenlijst! Ik ben van plan het snel nog een keertje te lezen!
Saskia Peeters
17 jaar, Havoleerling
Verschillen:
Ik heb met opzet gekozen voor twee recensies met een heel duidelijk verschillende mening. Waar Jürgen de omschrijving 'Het is allemaal knap vermoeiend en de verveling slaat dan ook al gauw toe.' gebruikt, zegt Saskia: 'een nieuw boek op mijn favorietenlijst!' Dit verschil komt denk ik voor een deel door het verschil in doelgroep. Het is een Young Adult Book en ik denk ook dat het voor deze doelgroep het leukst, interessantst en aangrijpendst is om te lezen. Al denk ik wel dat er menig volwassenen zullen zijn die dit ook een prachtig boek hebben gevonden. Ik kan mezelf niet zo vinden in de recensie van Jürgen. Ik erger me er zelfs een beetje aan dat hij zo ontzettend negatief is met een ondertoon die tegen mij zegt 'Hoe durf je dit eigenlijk een goed boek te vinden?', terwijl ik dit een van de beste boeken vind die ik ooit gelezen heb.
Qua bruikbaarheid ben ik vooral over de recensie van Jürgen niet zo enthousiast. Een mening kan natuurlijk niet goed of slecht zijn en zijn recensie vind ik wel goed onderbouwd, maar hij is bijna tegengesteld aan mijn mening, waardoor ik het zonde had gevonden als ik deze recensie had gelezen voordat ik het boek had gelezen. Dit betekent uiteraard niet dat het een slechte recensie is, maar ik vond het gewoon irritant om te lezen. Waar hij zegt dat het zichzelf herhaalt en erg voorspelbaar was, vond ik het boek een ontzettend sterke opbouw hebben en hoewel ik het eens ben met het feit dat het een tikje voorspelbaar was, kwam het einde zeker als een klap. Ik vond het boek totaal niet vermoeiend en ik heb me tijdens het lezen van het boek geen moment verveeld. Zoals ik al zei is een mening niet goed of slecht, maar je kan een zin formuleren als: 'Ik vond het een langdradig boek', of je kan zeggen: 'Het is een langdradig boek'. Hier zit een groot verschil in. Je kan iemand proberen te overtuigen of alleen het boek beschouwen. De recensie van Saskia verklapt nog niet te veel over het verhaal, maar maakt je wel nieuwsgierig. Ik vind de recensie van Saskia dus het meest bruikbaar.
Ik vond het een interessante verwerkingsopdracht om te doen. Ik heb van meerdere kanten het boek bekeken, waardoor ik nog sterker een mening kon vormen. Ook al was ik het niet eens met de mening die in de recensie van Jürgen naar voren kwam, vond ik het wel een interessante manier om het boek te bekijken.
--
Zoals ik zei, ik vond het echt een prachtig boek. De character building was heel sterk, de omschrijving van gedachtes was erg gedetailleerd waardoor je echt ging meeleven met de karakters, de verhaallijn was opbouwend, duidelijk, spannend en verassend. Kortom: aanrader!